“Je moet juist opzoeken wat ongemakkelijk is. Anders creëer je alleen maar hetzelfde.” Anouk Veerkamp

door | nov 10, 2022 | Interview

Anouk Veerkamp in haar atelier. Foto door Rick Luycks Fotografie

Anouk Veerkamp is grafisch ontwerper en beeldend kunstenaar. In dit interview vertelt ze het een en ander over haar werkwijze en visie op beeldende kunst. Haar werk is te bekijken op www.anoukveerkamp.nl en op www.studiopiranha.com

Kun je iets vertellen over jouw werk en werkwijze?
Ja ik werk nu een aantal jaar als zelfstandig grafisch ontwerper bij Studio Piranha, dat is heel zakelijk en daarbij werk je voor klanten. Ik merkte dat ik hier niet altijd al mijn creativiteit in kwijt kan, dus heb ik besloten dat ik ook sowieso één dag in de week een atelierdag neem om volledig vrij werk te maken.

Ik werk met name abstract omdat ik het interessant vind dat de kijker daar zelf iets in kan zien. Wat ik ermee bedoel is niet altijd wat de kijker ziet, en dat maakt het juist interessant.

Ik begin altijd met het maken van mijn canvas, dat doe ik zelf door restmaterialen als karton en papier tot een groot geheel te maken. Op deze manier krijgt je doek diepte. Het materiaal wat ik heb liggen bepaalt daarmee ook de vorm. Ik vind het interessant om niet per sé op een al bestaand doek te werken, maar om juist iets vanuit het niets te creëren. Eigenlijk reageer ik dan met de verf op het doek. Als er twee doeken aan elkaar vastzitten dan kan het zijn dat ik dat juist aanstip met verf, of het juist weg doe. Mijn schilderijen ontstaan organisch aan de hand van het doek. Ik vind het juist interessant als je de basis van het doek dan nog ziet, dat je kan zien dat er een oude pizzadoos tussen zit bijvoorbeeld.

In mijn werk staat de schoonheid van het alledaagse centraal. Alles wat je ziet en tegenkomt zit schoonheid in, en daar kijken we te vaak langs.

Ben je hierin ook nog op zoek naar je eigen stijl?
Ik werk eigenlijk al zo sinds mijn 14e of 15e.
Ik ben recent wel wat meer gaan experimenteren, juist omdat ik nu wat meer tijd heb. Ik ben gaan kijken wat er gebeurt als ik niet abstract schilder. Zo ben ik begonnen aan een serie over wolken. Ik ontdek graag wat er gebeurd als ik iets doe wat ik eigenlijk niet kan.

 

 

Ik denk dat ik met mijn schilderijen ook diepte probeer te krijgen. Ik schilder niet alleen met verf, maar ook met houtplamuur of muurplamuur. Ik ben heel benieuwd wat de diepte doet met het schilderij. Ik denk dat we heel erg gewend zijn dat een schilderij plat moet zijn en daar ben ik het niet mee eens. Zo heb ik ook wel eens een schilderij gemaakt van alleen maar hele grote spijkers.

Bedenk jij altijd van te voren wat je wil gaan maken?
Nee, ik werk heel intuïtief en zal dus nooit van te voren bedenken wat ik precies ga maken.
Zoals gezegd begin ik altijd met het maken van het canvas, ik kijk wat ik heb en plak dit samen met behangerslijm. Op de een of andere manier heb ik een hekel aan vierkante werken, mijn canvas is altijd rechthoekig. En groot. Klein werken vind ik maar niks, ik werk altijd heel groot.

Zijn jouw materiaal- en kleurkeuze dan ook altijd intuïtief?
Dat verschilt. Soms maak ik een canvas en dan heb ik werkelijk geen idee wat ik er mee wil gaan doen. Maar bij andere schilderijen ben ik er wel heel bewust mee bezig. Mijn kleuren zijn altijd heel erg hard, ik merk ook dat ik het lastig vind om met kleur te werken. Dus soms daag ik mijzelf wel bewust uit tijdens het schilderen, dan probeer ik uit hoe ik diepte kan aanbrengen met kleur bijvoorbeeld.

Ik ben laatst ook aan een serie over natuur begonnen. Dat is heel kleurrijk en figuratief, allebei niet wat ik gewend ben. Ik weet eerlijk gezegd ook nog steeds niet wat ik er mee wil. Dat is dan ook meer een experiment.

“Dingen zijn juist interessant als ze mislukken.”

Ik vind het erg interessant dat je soms zelf ook nog niet weet wat je met je werk wil.
Ik vind het wel belangrijk om dingen te doen waarvan ik zelf nog niet zo goed weet wat ik er van vind. Ik vind dat kunst een dialoog is met degene die kijkt en ik vind het wel interessant om te horen wat iemand anders er van vindt.
Heel veel mensen proberen naar een betekenis in een schilderij te zoeken terwijl ik juist naar een gevoel op zoek ben. Als ik bijvoorbeeld naar een Rothko kijk dan ben ik wel overweldigd, maar ik ben niet op zoek naar of ik daar iets in kan zien. Zijn schilderijen zijn wel heel indrukwekkend.
Ik denk dat ik abstracte kunst daarom ook wel het mooiste vind omdat iedereen daar iets anders in terug vindt.

Maar dat gevoel geven aan iets zie ik toch ook weer terug aan de wolkenserie waar ik mee bezig ben. Ik ben met wolken begonnen om een techniek te verbeteren. Je moet blenden, vormen maken die voor iedereen wel herkenbaar zijn, maar die wel lastig zijn om te vangen. En bij deze schilderijen begin ik wel echt met de achtergrond en dan bouw ik het op. Dus dat is veel technischer dan mijn abstracte schilderijen.

Maar ik heb ook weer juist voor wolken gekozen omdat dat een soort gevoel met zich meebrengt. Zomers in het gras liggen en de wolken voorbij zien gaan.

 Ga je de technieken die je nu in je wolkenserie hebt geleerd ook toepassen in je abstracte werk?
Dat vind ik nog heel lastig te zeggen. Die wolken zijn eigenlijk niet wat ik wil doen, mijn hart ligt wel echt bij abstracte kunst. Maar ik heb er wel weer heel veel van geleerd. En dat is volgens mij erg belangrijk. Zo ben ik erachter gekomen dat ik werken met kleur echt wel lastig vind. Maar ik vind ook dat je juist moet opzoeken wat ongemakkelijk is. Anders creëer je alleen maar wat je al kent.

Zit hier een verschil in met je toegepaste ontwerpen voor Studio Piranha?
Ja dat is echt een verschil van dag en nacht. En juist die combinatie van die twee werkt voor mij heel goed. Het versterkt elkaar heel erg.
Voor onze studio maak ik alles in opdracht voor een klant. Daarbij moet de boodschap die de klant willen communiceren helder zijn.
Het maken van mijn schilderijen is voor mij meer een soort drang. Er is verder geen nood om het te maken. Als ik niet naar mijn atelier ga en deze schilderijen niet maak dan zal niemand daar wakker van liggen. Dit komt echt puur uit mezelf. Daarom is het voor mij juist een andere uitdaging.

Ik vind het heel erg interessant om te horen dat je zo bewust op zoek gaat naar het experiment en de uitdaging.

Ik vond het experiment op de kunstacademie nog heel erg eng. Toen dacht ik altijd dat iets af moest zijn en er heel mooi uit moest zien. Maar dingen zijn juist interessant als ze mislukken. Want dan pas ga je door.

Het is eigenlijk heel erg eng om zelf iets te creëren uit het niets. Een wit doek kan heel beangstigend zijn. Toen ik op de middelbare school zat was ik veel bezig met het maken van collages en daar schreef en schilderde ik dan op. Dan had ik tenminste al een basis met beeld in plaats van een wit vel. Dan is de drempel lager. Als er al iets ligt dan kun je daarop reageren en het erover hebben. Dat merk ik ook heel erg in mijn werk voor Piranha. Ik maak liever vijf foute schetsen zodat de klant er iets van kan vinden.

Ik denk dat ik daarom ook dat experimenten met die schilderijen over de natuur ben aangegaan. Je begint gewoon en daarna kijk je wat je er van vindt. En vervolgens vraag je anderen wat zij er van vinden en wat zij er in zien. Dan ontstaat er een dialoog en dat vind ik heel interessant.

Waarom is dat voor jou interessant?
Als je ergens met meerdere mensen naar kijkt dan hoor je ook andere meningen en dan kun je reflecteren op wat je zelf vindt.

Kunst wordt dan dus ook een vorm van zelfreflectie.
Ja dat denk ik wel.
En dat experiment kan al in hele kleine dingen zitten. In je vel een kwartslag draaien bijvoorbeeld. Het hoeft allemaal niet meteen heel groots.

Ik ben nu ook bezig met een project met twee bevriende kunstenaars en ontwerpers. Wij komen één keer in de maand samen en we hebben van elkaar een opdracht gekregen. Ik ben hiervoor nu bezig met de Griekse mythologie, dat ga ik omzetten naar beeld. Hiervoor gebruik ik de mythe van Helena van Troje. Waar ik mee begonnen ben zijn letterlijk snelle schetsen met houtskool. Daar heb ik er echt heel veel van gemaakt.
Ik heb het verhaal gelezen en ben daar houtskooltekeningen bij gaan maken. De volgende stap was dat ik erachter kwam dat ik het te zwart wit vond en te hard. Dus heb ik er een paar uitgezocht en deze ben ik nu verder aan het uitwerken met verf.

Eerst heb ik het letterlijk vertaald, daarna ben ik het om gaan zetten naar een schilderij. Dus ik ben echt gaan kijken naar hoe ik dit bestaande beeld om kan zetten naar een nieuw beeld. Dit is voor mij ook een nieuwe manier om te werken overigens.

Dit project is ontstaan omdat ik af en toe vast zat. Ik zocht dan wel al mensen op om die creativiteit te kietelen. Ik krijg graag feedback op mijn werk. Dat is vind ik essentieel. Je kan niet verder zonder te horen wat een ander er van vindt. Je hoeft die feedback niet altijd aan te nemen, maar je kan er wel uithalen waar jij weer verder mee kan. Je gaat er zelf ook over nadenken, en soms kom je tot het inzicht dat je het er niet mee eens bent.

Soms als ik vast zit vraag ik ook wel eens iemand om gewoon iets op het canvas te kwakken zodat ik daar op kan reageren.

We hebben het er nog niet echt over gehad of je onderzoek doet en wat voor soort onderzoek je dan eventueel doet.
Ja, ik kijk vooral heel veel naar andere schilderijen. En als ik iets zie wat ik heel interessant vind, bijvoorbeeld als ik veel diepte zie, dan vraag ik ook aan de kunstenaar hoe ze iets gemaakt hebben en welke materialen ze gebruiken. Dat is vaak op Instagram.
Ik kijk vooral heel veel naar wat anderen doen.
Ook bij die wolken kijk ik veel naar wolken. Of naar foto’s van wolken. Of YouTube filmpjes van hoe je wolken schildert. Maar als ik veel tutorials kijk dan gaat het schilderen meteen een stuk minder goed. Want dan denk ik dit is al zo mooi, dat kan ik nooit.

Dus eerst proberen en dan pas corrigeren.
Ja precies. Er zijn zoveel mensen die het beter kunnen dan ik en dat kan heel demotiverend werken voor mij. En als iemand het al heeft gemaakt, en dan ook nog eens zo goed, waarom zou ik het dan nog maken?

Ik moet over een maand uit mijn atelier, dus ik moet al mijn werk een andere plek geven. Die daar hangt en zo groot is kan ik niet mee naar huis nemen, dat ding is even groot als m’n appartement. Dus ik had bedacht om het in stukken te snijden en verschillende vrienden er een deel van te geven. Dan is iedereen samen mijn schilderij.

Heel gaaf idee. En het is uit nood geboren.
Ja dat is denk ik ook typisch iets van kunst. Je creëert de omstandigheden niet, je werkt ermee.

Ik vind het interessant om te zien hoe jij je laat leiden door het materiaal en hoe intuïtief jij werkt.
Ik zou ook niet weten hoe ik het anders zou moeten doen.

Bij het allereerste schilderij dat ik zo groot gemaakt heb toen ik 14 was spoorde mijn vader mij heel erg aan om er telkens mee door te gaan. Door telkens te zeggen dat het nog niet af was en dat ik door moest gaan. En dat is wel een van de tofste dingen die ik toen heb gemaakt en daar krijg ik nog steeds complimenten over.

Dat lijkt me ook wel heel eng om ermee door te gaan.
Ja vooral omdat je al iets heel tofs hebt en je bent bang dat je het verpest als je ermee doorgaat. Je hebt iets wat al heel erg tof is en dan zegt iemand “Maak het nu maar kapot en maak er iets nieuws van.” Dat is heel eng.

“Je creëert de omstandigheden niet, je werkt ermee.”

Gerelateerde artikelen